– Wszelki duch Pana Boga chwali. – Bogusława przeżegnała się na widok maszerujących po podwórku gości. – Co pan, panie Ignacy, tak z kozami spaceruje? – zapytała zdziwiona tym niecodziennym widokiem. – Ano w gości my przyszli z prezentem. – Aaaa…– wyjąkała, zastanawiając się, co to za prezent. Tłumaczenia wszelki po hiszpańsku - Słownik hiszpański, Słowo wszelki - slownik-pl.com wszelki przypadek, wszelki duch pana boga chwali modlitwa, wszelki po Po tym poznawajcie Ducha Bożego: Wszelki duch, który wyznaje, że Jezus Chrystus przyszedł w ciele, ten z Boga jest. Wszelki zaś duch, który nie wyznaje, że Jezus Chrystus przyszedł w ciele, ten nie jest z Boga. Jest to duch antychrysta, o którym już słyszeliście, że ma przyjść i teraz już jest na świecie. (żelki – wszelki): [Bóg Ojciec i Jezus trzymają żelki „Haribo”. Podpis: żelki Duch Pana Boga chwali] Bóg Ojciec [do Jezusa]: a zoba na te, przepyszne są. Jezus: poka, poka (Catholic memes PL, 15.08.2014). W komunikacji internetowej oraz SMS‑owej bardzo ważną rolę odgry‑ — Wszelki duch Pana Boga chwali! Odeszli? — Już za nimi i ślady zasypało! Wtem gromady łyczków i chłopów zaczerniały na drodze: jedni jechali konno, drudzy szli piechotą, były i niewiasty, a wszyscy z daleka już wołać poczęli: — Nie masz Szwedów! Nie masz! — Poszli do Wielunia. — Otwórzta tam bramy! Ni człeka w obozie! kombinasi warna cat rumah krem dan abu abu. Jerzy Jachowicz: Dzień dobry panu, panie prezydencie! Mówi Jerzy Jachowicz. Lech Wałęsa: Wszelki duch Pana Boga chwali! Co się stało, że zaczyna pan z religijnej nuty? Jak to?! Jest czas rekolekcji. Czyżby dlatego wczoraj był pan na uroczystościach związanych z 20. rocznicą obrad Okrągłego Stołu? Bez względu na powód ucieszyłem się, że zrobił pan wyjątek, odstępując od zapowiedzi, że nie weźmie udziału w żadnych państwowych uroczystościach. Nie miałem wyboru. Są sytuacje, w których "pierwsi", najważniejsi ludzie w kraju muszą zmienić zdanie. Nie lubię tego, ale czasami po prostu nie ma wyboru. Dla mnie było to o tyle zaskakujące, że zmienił pan zdanie z dnia na dzień. A co by pan zrobił, jak Borowczak na kolanach był? Mogłem odmówić? Słyszałem o geście Jerzego Borowczaka. Naprawdę klęknął? Tak, to było w kościele. Przyjechali do kościoła, bo mam rekolekcje, które dzisiaj się skończyły. Już to samo, że zdecydował się pan wziąć udział w uroczystościach, było podnoszące na duchu. Ale tak naprawdę rozczulił mnie pan łzami szczęścia. Bo wydawało mi się, że niełatwo je wywołać u tak doświadczonego człowieka jak pan. To nie tak. Mam chore oczy. Panie prezydencie, niech pan nie niszczy tej aury, bo wszyscy jeszcze tymi łzami do dziś się wzruszają. A pan tu wdziera się z brutalnym realizmem. Część tych łez była szczera, więc wzruszenie może pozostać. Trzymając się jednak prawdy, chcę panu powiedzieć, że w 30 proc. to się rozczuliłem, ale w 70 proc. powodem łez były moje chore oczy. Może pan zresztą sprawdzić. Dzisiaj mam wywiady i tak samo się wycieram przy tematach mniej płaczliwych. >>> Durczok: A może rozwalić IPN w drobny mak? Tu łzy szczęścia, a tu ostry atak na IPN? Jak to pogodzić? Czy będzie go pan kontynuował? Nie na IPN, tylko na fragment IPN-u. Instytut w 90 proc. robi dobrą robotę, która jest niezbędnie potrzebna. Ale ma takich ludzi, jak Kurtykę, Gwiazdów, Wyszkowskich, Cenckiewiczów, Gontarczyków i jeszcze innych. To trzeba zmienić. Czy pan wie, że faszyści, komuniści, KGB niszczyli wrogów, a nie przyjaciół patriotów? Panie, weźmy taki przykład. W trakcie mającej wielkie znaczenie i wiele lat trwającej działalności księdza Henryka Jankowskiego czy kogokolwiek innego może znaleźć się jakaś plewka. Oni biorą tę plewę i robią z niej wielką rzecz. A tą ogromną robotę i osiągnięcia wszystkie wyrzucają. Czy to jest w porządku? Historyk musi wyważyć i zobaczyć, czy może ta plewka była tylko dla zamaskowania albo dla innych celów. Ale ci historycy, których tu wymieniłem i ci ludzie, którzy z nimi współpracują, w to nie wnikają. Wykorzystują to tylko po to, żeby uderzyć. No, tak nie można. Muszę ich trochę bronić. W czym chce ich pan bronić? Bo wszyscy oni, podobnie jak większość Polaków, są przekonani, że 95 proc. działań Lecha Wałęsy, to były rzeczy dobre. Tylko niektórzy twierdzą, że tych 5 proc. to mogą być rzeczy nie najlepsze. Proszę pana, ja byłem w 70. roku pierwszy, więc musiałem rozmawiać z bezpieką. Może nie zawsze zręcznie mi wszystko wychodziło. Jakiś ubek mógł napisać o mnie różne rzeczy. Również niekorzystne, stawiające mnie w okropnym świetle. Panie prezydencie przecież od dłuższego czasu chodzi tylko o to, żeby pan to otwarcie powiedział. Ręczę, że nie znajdzie pan człowieka w Polsce, który by tego nie zrozumiał i do tego epizodu przywiązywał wagę i zapisywał to na pana konto, jako coś złego. Spotykałem się z nimi. Ale nie jako agent, nie jako współpracujący. A nie było czasami tak, że pan podpisał deklarację, wiedząc o tym, że pan z nimi gra? Że będzie pan w tej rozgrywce górą, bardziej od nich cwany? Zaświadczam panu - nie podpisałem! Gdybym podpisał, to bym powiedział. I dlatego muszę walczyć o swoje! Bo jak historyk, nie mając żadnego podpisu, kiedy leżą przed nim wyroki sądu, wyroki IPN- u nie podważa tych wyroków, a występuje w imieniu państwa, działając w przeciwną stronę, zarzucając mi współpracę z SB. Przecież tym samym łamie prawo. Mówi pan o Kurtyce? Tak, o prezesie IPN-u. To Kurtyka wiele razy powiedział, że reprezentuje państwo, prawo. Powiedział, że nie podważy mojego wyroku - ani sądowego, ani IPN-u, a powtarza za innymi oskarżenia. Jak w imieniu państwa można zrobić coś takiego? Martwi mnie jednak, że atakując Kurtykę, robi to pan ramię w ramię z Aleksandrem Kwaśniewskim. Gdzie ramię w ramię? Robię to bez Kwaśniewskiego. To co Kurtyka ujawnił dziś o związkach Kwaśniewskiego z SB, należało zrobić albo o wiele wcześniej, albo później. Ale nie obwieszcza się światu czegoś ważnego w reakcji, że Kwaśniewski coś wczoraj powiedział. Tak robią gówniarze. >>> Jachowicz: Kwaśniewski jak radziecka agencja TASS Nie rozumiem? Za to, że on coś mu wczoraj powiedział, to on mu odpłacił agentem. A gdzie Kurtyka był do tej pory, że akurat teraz o tym mówi? Gdzie fachowość? Gdzie patriotyzm? W imieniu państwa postępować w taki sposób? Te uwagi rozumiem. Ale już mniej podoba mi się to, że chce pan, żeby to państwo broniło pana przed nieznanym nikomu młodym historykiem, który napisał pana biografię. To nieprawda, że dopiero teraz chcę, żeby państwo pomogło mi w obronie przed bezkarnym oczernianiem mnie. Wcześniej napisałem do ministra sprawiedliwości, którym jeszcze był Zbigniew Ziobro. Ale też do prokuratorów i marszałków Sejmu i Senatu. Napisałem, że w opisach wielu ważnych dla historii wydarzeń, istotnych dla prawdy historycznej, pojawiają się są co najmniej dwie - trzy wersje. Ot choćby takiej rzeczy, jak przeskoczenie przeze mnie przez płot w stoczni. Ale także w przypadku wielu innych spraw. Dlatego prosiłem, aby jakiś upoważniony prokurator wziął notatki, dokumenty i to wszystko posprawdzał. Bo różni paranoicy będą się powoływać na relacje różnych ludzi i będą pisać takie bzdury, jakie piszą do dziś. I wie pan co? Do tej pory nic nie zrobiono. Powstanie następna i mogę się założyć, że będzie mówiła o tym, iż wywołałem II wojnę światową. Prawie takie bzdury są właśnie w tej ostatniej książce. To, co zrobił ten gówniarz (Paweł Zyzak, autor książki "Lech Wałęsa Idea i historia" - dop. nie mieści się w pale. Panie prezydencie, jeszcze wiele książek o panu powstanie. Dziwne, gdyby było inaczej. Musi pan wziąć pod uwagę, że obok Jana Pawła II jest pan najbardziej znanym Polakiem na świecie. Tym bardziej jestem odpowiedzialny za to, żeby naukowcy nie dawali tytułu historyka ludziom nieodpowiednim. Za co ten Zyzak dostał tytuł? Za takie bzdury?! Przecież on napisał, że byłem w domu poprawczym. A ja nie widziałem sądu do 40. roku życia. Napisał też, że w czasie jakiejś wiejskiej zabawy biłem się. Tam, gdzie ja byłem, nigdy nie było żadnej bijatyki. I nikt nigdy nie podniósł na mnie ręki ani ja na nikogo. Może takie miałem szczęście. Ale on takie bzdury nawymyślał! Albo wie pan, jeszcze w jakąś kobietę mnie zamieszał. Ona ma swoje wnuki, ja mam swoje. Ona wyszła pięć - dziesięć lat wcześniej przede mną za mąż. Czy można przez takie prace zdobyć tytuł naukowy? Czy za to można przyjąć do IPN? Nie znajduje pan wyrozumiałości dla tego młodego człowieka? Niech mi odpowie, czy wykorzystano go jak kozła ofiarnego, by autoryzować tamtego gniota Cenckiewicza i Gontarczyka? Czy dał się wykorzystać, czy grał razem z nimi i powiedzieli, że jak mu się nie uda, to trudno? Cenckiewicz i Gontarczyk chyba nie wiedzieli o istnieniu Zyzaka. A filmy, które pokazują, jak uzgadniają między sobą. Był taki film, który to pokazuje. Naprawdę? Tak, już wczoraj to chyba puszczono. To wszystko jest uzgodnione. Tylko na ile - czy go wrobiono, czy rzeczywiście go tylko wykorzystano dla niecnych celów. Wytoczy mu pan proces? Mam już proces w Wyszkowskim, który trwa cztery lata. Jest to coś ohydnego. Przychodzi na sprawy, opowiada jeszcze większe bzdury niż te, o które jest oskarżony. I ja nic nie mogę zrobić, a to trwa już cztery lata i końca nie widać. Taki jest polski wymiar sprawiedliwości. I co, wracamy do coltów i pojedynków? Nie ma innej rady. Jakby pan poćwiczył strzelanie, to Wyszkowskiego by pan załatwił. Co tu może człowiek uczciwie zrobić? Nic. Pan już tyle w życiu przeszedł, że i ta książka Zyzaka minie jak mała gradowa chmura. Nie, to poważna sprawa. Te wszystkie nagrody będę tym wszystkim ludziom zwracał. Skoro jestem takim łajdakiem, to muszę to wszystko zwrócić. Wracając do pana zapowiedzi wyjazdu z Polski. Chyba jest pan raptusem? Pan jest inteligentny i nie zrozumiał tego? Powiedziałem, że nie mam siły na walkę. Wielu ludzi pyta, dlaczego Wałęsa nie walczy, bo spodziewają się, że zacznę się bronić. Powiedziałem, że wyjeżdżam z kraju, ale było to w przenośni. Chciałem powiedzieć, żeby na mnie nie liczyli, bo już nie będę walczył. Nie mam już do tego zdrowia. Czyli chce się pan udać na "emigrację wewnętrzną". Nie chciałem tego tak nazywać, bo mówiłem publicznie. Ale mniej więcej o to mi chodziło. Myślałem, że pan to zrozumie. Ale z usposobienia jest pan raptusem? Nie. To tylko mój komputer szybko pracuje - wymyślam przenośnie, a inni za mną nie zdążają. A co szybciej pracuje - mózg czy usta? Jednak mózg. Wszystkie sprawy przewidziałem, przemyślałem. Ktoś powie, że to zarozumialstwo. Ale to nie pycha. Gdybym w roku 90. nie zrobił tej "siekierki", "przyspieszenia", to gen. Jaruzelski miałby jeszcze pięć lat. Mazowiecki jeszcze bardziej naraził się ludziom, gen. wygrałby następną kadencję, a my moglibyśmy tylko podziękować. Niech pan lepiej zapyta Jaruzelskiego, czy wyszedłby z Układu Warszawskiego. On odpowie, że nigdy w życiu. A gdzie dziś byłaby Polska, gdybym się nie wstawił za wami wszystkimi? Pan zdaje sobie sprawę? Mój umysł wyprzedza działanie. Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL Kup licencję polski arabski niemiecki angielski hiszpański francuski hebrajski włoski japoński holenderski polski portugalski rumuński rosyjski szwedzki turecki ukraiński chiński hiszpański Synonimy arabski niemiecki angielski hiszpański francuski hebrajski włoski japoński holenderski polski portugalski rumuński rosyjski szwedzki turecki ukraiński chiński ukraiński Wyniki mogą zawierać przykłady wyrażeń wulgarnych. Wyniki mogą zawierać przykłady wyrażeń potocznych. Duch Pana dał mi następną wizję. Duch Pana poruszył Jego lud, - by był hojny w potrzebie. Nic dziwnego, że wierzący w nową religię mogli wołać: "Gdzie jest duch Pana, tam jest wolność". No es de extrañar que estos creyentes de la nueva religión clamaran a gritos: «Allí donde se encuentra el espíritu del Señor, se encuentra la libertad». ( 150: Kiedy przerwał czytanie z prawa, przeszedł do Izajasza i zaczął czytać: Duch Pana Boga nade mną, bo Pan mnie namaścił, abym głosił dobrą nowinę ubogim. 150: ( Cuando terminó de leer del libro de la ley, comenzó a leer de Isaías: «El espíritu del Señor está sobre mí porque él me ungió para que predique buenas nuevas a los pobres. Bo oto ciemność okrywa ziemię i gęsty mrok spowija ludy, ale duch Pana ponad tobą jaśnieje i jego chwała jawi się nad tobą. La oscuridad puede cubrir la Tierra y las profundas tinieblas envolver a la gente, pero el espíritu del Señor se levantará sobre ti y verán que la gloria divina te acompaña. Duch Pana Boga nade mną, bo Pan... mnie namaścił. Duch Pana jest gwarancją naszej chwalebnej przyszłości, kto trwa w miłości, trwa w Bogu, a Bóg w nim. El Espíritu del Señor es la garantía de nuestro futuro glorioso, porque el que permanece en amor, permanece in Dios y Dios en él. Na zawsze jest prawdą, że "gdzie jest duch Pana, tam jest wolność". Es para siempre verdad que «donde se encuentra el espíritu del Señor, se encuentra la libertad». W pewnym momencie Pan napisał słowo "Ikabod" nad całym religijnym systemem, co oznacza: "Duch Pana odszedł." En un momento dado el Señor escribió la palabra "Icabod" sobre todo el sistema religioso, significando que, "El Espíritu del Señor había partido." Duch Pana jest duchem miłości, która w procesie tworzenia mostów między pokoleniami jest w stanie ostatecznie przezwyciężyć wszystkie ludzkie konflikty rodzinne. El Espíritu del Señor es ese espíritu de amor que tarde o temprano se impone a todo el distanciamiento que hay en la familia humana al construir puentes entre las generaciones. Demon ten ośmiela się uderzyć w Sługi Bożego i zapytać go, w jaki sposób duch Pana odszedł od niego, aby przemówić do Sługi Bożego. To po prostu zadziwiające. Este demonio se atreve a golpear al Siervo de Dios y preguntarle de dónde salió el Espíritu del Señor para hablar con el Siervo de Dios. A duch pana siekiery nie lubi gości. Twierdzi, że igłę wbił jej duch pana żony! Bezgłowy duch pana Eguene'a Willsa kroczy po opuszczonym domku na wsi. "El fantasma sin cabeza del Sr. Eugene Rilsby... aún recorre su granja abandonada". Gdy duch pana żony opuścił ciało... to chyba umościł się... we mnie. Al salir, el espíritu de ella... se introdujo... en mí. Wszelki duch pana Boga chwali. ¡Shelley, alabado sea el Señor! Nie znaleziono wyników dla tego znaczenia. Wyniki: 16. Pasujących: 16. Czas odpowiedzi: 62 ms. Documents Rozwiązania dla firm Koniugacja Synonimy Korektor Informacje o nas i pomoc Wykaz słów: 1-300, 301-600, 601-900Wykaz zwrotów: 1-400, 401-800, 801-1200Wykaz wyrażeń: 1-400, 401-800, 801-1200 Szczęść Boże!Najmilsi moi,choć nie pierwszy to raz stawiam swe stopy w ziemi Rzeczypospolitej pragnę przywitać się z mieszkańcami tego pięknego kraju. Pamiętam jakby to było wczoraj, gdy pierwsze swe słowa w mikroświecie wypowiadałem właśnie tutaj, w Rzeczypospolitej, o czym już tylko najstarsi pamiętają, choć i oni mogli o tym się stało, że po latach trudów i znojów przyszło mi doczekać późnego wieku, podejmując decyzję nieodwołalną o emeryturze, jaka po długim i obfitym życiu każdemu się należy. Stąd też, poza godnościami czysto honorowymi i tytularnymi, nie pełnię w tej chwili żadnych funkcji w żadnym państwie, organizacji, czy innym przedsięwzięciu. Tak oto życie moje krąg zatacza i powracam tam, skąd ongiś wyruszyłem, tj. do Rzeczypospolitej, która pierwsze dni v-życia mi osłodziła, a mam nadzieję, że i tych ostatnich gorzkimi nie pozostawi. Na przestrzeni tych wielu już lat w wielu stronach bywałem, w Skarlandzie, Surmenii, Niderlandach, La Palmie, Agurii, Victorii, Nordii, Austro-Węgrzech, Polondii, Francji, Estelli, Sarmacji a ostatnie lata w Rotrii spędziłem. Pragnę jednak odpocząć od zgiełku i spraw, którymi żyłem dotychczas, zaciągnąć pełną piersią powietrza z litewskich borów i ukraińskich stepów, raz jeszcze odwiedzić piękne miasta Korony, pokłonić się Panience Przenajświętszej na Jasnej Górze, a jak Bóg da, spotkać twarze z młodości mi znane. Wiele w Rzeczypospolitej się zmieniło. Kraj ten w niczym nie przypomina tego, który pamiętam z pierwszych swych dni, miesięcy. Będę mógł więc na nowo odkryć jej bogactwo, znów ciesząc się postępami w nauce. Liczę wszelako, iż jedno się nie zmieniło, że Rzeczpospolita nadal pozostaje gościnną krainą, w której przybyszów wita się serdecznie. Mam nadzieję, iż mój krewniak Maurycy, zechce powitać mnie w swoim domu i przyjmie mnie, choć wizyta to witam staropolskim Szczęść Boże!/-/ Albert Orański Lubię bezpośredni kontakt z czytelnikiem. Przytrafiają mi się wówczas niebywałe historie. Sam bym ich na pewno nie wydumał. A tu raz, dwa, trzy i jest! Nie dość, że dają do myślenia, to jeszcze trzepią człowiekiem, gdy potrzeba. Ot, choćby coś takiego, co miało miejsce jakiś rok temu. Niby to już rok minął, a stale mi to siedzi “pod zadaszeniem”. Do rzeczy jednak, żeby się zbytnio nie rozwodzić… Otóż przyszła do mnie pewna pani, wzięła książkę do ręki, przyjrzała się stronie tytułowej i mówi: – Wszelki duch Pana Boga chwali! A skąd pan się tutaj wziął? Po takich słowach każdy chyba byłby zdumiony, ja także. Ale mówię jak jest: – No jak to skąd? Przecież nie spadłem z nieba. Przyjechałem tu samochodem. – No tak, ale co pan tutaj robi – uściśliła swoje pytanie. – Szczerze mówiąc nie wiem sam, jak to nazwać – zastanawiałem się na głos – ale na swój prywatny użytek nazywam to promowaniem twórczości. A ona na to jeszcze bardziej zdziwiona: – Tu, w Miliczu? – A czemu nie? – tłumaczę się. – Miasto jak miasto. Ludzie jak wszędzie. Wtedy ona mówi: – A ja myślałam, że pan od dawna nie żyje. No, tego to już się zupełnie nie spodziewałem. Zrobiło mi się nawet jakoś nieswojo, że ktoś uważa mnie za umarlaka. Ale staram się niczego nie dać po sobie poznać, tylko pytam: – A skąd pani ma taką informację? – No z Internetu! – wyjaśnia mi kobieta. Zakląłem w duchu i pomyślałem sobie: „Grunt to mieć oddanych wrogów!”. Ale na zewnątrz starałem się niczego nie dać po sobie poznać – jak to się mówi trzymałem fason. – Jak pani widzi żyję – odpowiadam jej – i w dalszym ciągu piszę książki. Kobietka wyraźnie ucieszyła się z tego powodu, dodając zarazem: – Lubię pana czytać. Chętnie przeczytałabym coś nowego… – A którą z moich książek ostatnio pani czytała? – Niech no sobie przypomnę – zastanowiła się przez chwilę, po czym zawołała: – O, mam! Ostatnio czytałam „Raz w roku w Skiroławkach”. I w tym momencie mgła opadła. Zmuszony byłem wyjaśnić pani, że nazywam się Zbigniew Niedźwiecki, a nie Zbigniew Nienacki. Na jej twarzy rozlał się grymas zawodu i, ku memu nieukontentowaniu, powzięła decyzję, że jednak nie zostanie moją czytelniczką. Ale wierzcie mi, poczułem się niemal tak, jakbym zmartwychwstał! Pomyślałem sobie wówczas: – Może i Nienackim nie jestem, ale przynajmniej żyję. Kto w Polsce przynosi prezenty na Gwiazdkę? Jeszcze w XIX wieku przynosiła je tajemniczna dziewczyna z twarzą zasłoniętą białym welonem oraz długobrody dziadek w kosmatym futrze i słomianej czapie. Zwano ich różnie, Gwiazdką, Dzieciątkiem, Aniołkiem, Gwiazdorem, Mikołajem… Ich imiona często zmieniały się, jednak wygląd i cechy tych postaci pozostawały w wyobrażeniach ludowych zasadniczo niezmienne, do tego zwykle niemając wiele wspólnego z postaciami, w które wierzono oficjalnie. Oto czwarta ilustracja z nowej serii grafik – Gwiazdka i Gwiazdor. Gwiazdka i Gwiazdor to w polskiej tradycji ludowej postacie obdarzające prezentami podczas szczególnie uroczystych Świąt związanych z przesileniem zimowym i łączących do dziś pierwotne wierzenia rodzime oraz późniejsze wierzenia chrześcijańskie. Postać Gwiazdki przedstawiano jako kobietę w zakrywającym twarz welonie i białej szacie. W jej ubiorze pojawiają się także elementy słomiane, rózgi, kwiaty i przede wszystkim kolorowe wstążki. Z kolei Gwiazdor występuje najczęściej w brodatej masce i ubiorze wykonanym ze słomy oraz baraniego futra, w jego ubiorze pojawiają się także gałązki świerkowe. Wierzono, iż obie te istoty przybywają z zaświatów (wskazuje na to przede wszystkim obrzędowe zakrywanie twarzy). Charakter tej pary pozostaje zbieżny z obrazem dawnych bóstw zaświatowych i zimowych – w tradycji staropolskiej zwanych Marzanną i Nyją. Autorem ilustracji jest Kazimierz Perkowski (2015). Z dokumentacji powyższej grafiki:Zimowa para przynosząca prezenty pojawia się zarówno w kulturze zachodniej/anglosaskiej (Santa Claus i Snow Girl), jak i kulturze wschodniosłowiańskiej (Дед Мороз i Снегу́рочка / Dziadek Mróz i Śnieżynka). W rozważaniach religioznawczych postacie te często uważa się za ślad lub bezpośrednią kontynuację pamięci o bóstwach przedchrześcijańskich (tutaj w kręgu kulturowym europejskiego barbaricum). W przypadku zachodniego św. Mikołaja mówi się na przykład o skandynawskim Odynie, a w przypadku Dziadka Mroza o staroruskim Welesie. A jak wygląda powyższa sprawa na terenie Polski gdzie według tradycji staropolskiej parę bóstw władających zaświatami i zimą stanowili Marzanna i Nyja? W Polsce są to Gwiazdka i Gwiazdor, w zależności od regionu występujący razem, osobno lub pod wieloma innymi imionami (o czym więcej dalej). Szczęśliwie dysponujemy tu zachowanymi obrzędami wielkopolskimi, kaszubskimi oraz obszerną XIX-wieczną relacją z terenu Kociewia (region kulturowego pogranicza pomorsko-wielkopolskiego) i Pomorza o tym jak Gwiazdka i Gwiazdor wyglądali i w jakim kontekście obrzędowym się pojawiali. Oto relacja Józefa Łęgowskiego z 1892 roku, podkreślenia za oryginałem: „Większa część zwyczai przedstawionych w tym rozdziale a przywiązanych do ogólnych uroczystości i świąt kościelnych, jest znaną i używaną na całym obszarze przez lud polski zamieszkałym, chociaż może w Kaszubach lepiej się zachowała niż w innych okolicach, niektóre zdają się być odrębnego, miejscowego pochodzenia. W czasie adwentowym jest w całych Kaszubach zwyczajem, że młodzi mężczyźni poprzestrajani w różne zwierzęta chodzą po „checzech,” główną rolę odgrywa tu niedźwiedź grochowinami owiązany. W powiecie Puckim zwyczaj ten zdaje się być na wymarciu, żartują już tam z niego, a jakiś dowcipniś złośliwy miał podpalić pewnego razu takiego niedźwiedzia i ledwo życia go nie pozbawił. W wigilią Bożego Narodzenia stawiają w Puckiem, tak jak i w innych okolicach Prus Zachodnich dzieci talerze na okno, a nocą przychodzi gwiazdka i wkłada im orzechy, pierniki i różne podarki. W Kartuzkiem przebrani chłopcy lub dorośli nazywają się gwiezdki, a ci, którzy ich wodzągwiście, przebierają się tam jako bociany, konie, niedźwiedzie i kozy, a wpadłszy do domu rozpoczynają egzamin z pacierza u dzieci, ale i dorośli a zwłaszcza dziewczęta egzamin składać muszą. Umiejący pacierz dostaje pochwałę, orzechy, jabłka, i inne łakocie, kto go nie umie, a czasem dziewucha jeżeli tylko z przestrachu się zająka, odbiera cięgi skręconym powrozem. Na Malborskiem wpadają gwizdy, jak tam mówią, przy odgłosie dzwonka do izby i wołają basem: do pacieru, chociaż zwykle tam mówią do pacierza, następny przebieg wizyty jest ten sam, co i na Kaszubach, biada zwłaszcza dziewuchom, jeżeli ściągnęły na siebie gniew młodzieży męzkiej. Czasami przebierają się na Malborskiem mężczyźni za złych duchów z fantastycznymi rogami plecionemi ze słomy, na Kaszubach o takich postaciach nie słyszałem. W dawniejszych czasach nie tylko domy własnej wioski nawiedzali gwizdy malborskie, lecz i wsie sąsiednie, gdzie niepoznani dopuszczali się nieraz wybryków, trafiało się też, że spotykali się za wsią z nadchodzącą drużyną gwizdów sąsiednich, jedni drugich więc nastraszyć usiłowali, o czem różne krążą podania, w których rzeczywisty zły duch, przyczepiający się do takiej drużyny, niepoślednią odgrywa rolę, W wigilią Bożego Narodzenia pokrapiają niektórzy w Kartuzkiem dom i stajnie święconą wodą po północy zaś wstają i aż do rana śpiewają pieśni pobożne, Na pierwszy żer dają tam bydłu w pierwsze święto coś lepszego, mianowicie ziarnka zboża „na uciechę, że Pan Jezus się dziś narodził.” Nad jeziorami raduńskiemi są mniej więcej te same zwyczaje, tam tylko nazywają przestrojonych gwiozdczy, a w wigilią Bożego Narodzenia bywa zwyczaj jedzenia klósek z makiem, czego w innych okolicach u prostego ludu, o ile mi się zdaje, nie ma. Z Kociewia podam o gwiazdkach obszerną relacyą p. N. „przed Bożem Narodzeniem chodzili i chodzą przebrani za gwiazdki i gwizdy, gwiazdki dawniej to oblekły dwie białe koszule, jedną spuściły aż do ziemi, w poły się przepasały wstążką lub złożoną chustką, na głowę wsadzono poduszkę, do której przypięto przed oczy kawał przezroczystej białej materyi, na szyi różnokolorowe chustki. Gwizdy znów to się okręciły grochowinami, na głowie przewrócona barania czapka. Teraz znów gwiazdki się stroją tak jak do kościoła, w te same suknie, kapelusze, tylko zasłonę spuszczą na oczy; chłopcy znów teraz pokupują sobie różne larwy (maski) i przebiorą się za żydów, dziadów lub żołnierzy, więc to są teraźniejsze gwizdy. Niektórzy się też przebiorą za kozę, czasem za bociana. Jak pierwszy raz mój wuj się przestroił za bociana, to wtenczas byłem jeszcze chłopcem, ale tak doskonale potrawsił (potrafił) naśladować wszystkie ruchy bociana, gdy się przechadza, a żeru szuka. Ten gdy przyszedł do swego wuja, a ten na środku izby miał kloc, stał tyłem do drzwi i wycinał falgi do kołów przyzucia (dzwona do kół), jak go bocian z tyłu dziobnie, ten się obejrzy, cofnął się zaraz o jeden krok, podjął siekierę w obie ręce, trzymał przed sobą jak kiedy żołnierz prezentuje broń i na głos zawołał: wszelki duch Pana Boga chwali, z tego przerażenia było potem wiele śmiechu.” „Jeszcze o gwiazdkach opowiem prawdziwe zdarzenie, które nieraz będąc chłopcem słyszałem od jednej kobiety ze Skarszew, co chodziła prosić chleba, to wiele razy u nas nocowała, a że powiadała prawda, ztąd wnoszę. że choć już była stara, to gdy o tem opowiadała, to jei łzy jak groch z oczu kapały. Więc tak opowiadała, kiedy miała lat 12 służyła na Żuławach, w której wsi zapomniałem, u jednego owczarza za piastunka, mieli jedna córeczka imieniem Aneczka. miała 3 lata; raz w wilija Bożego Narodzenia przyszła do nich gwiazdka, ojciec trzymał właśnie dziecko na kolanie, więc zaraz powiedział: gwiazdko, weź naszą, Aneczkę, przystąpiła gwiazdka, wyciągnęła łapy, dziecko schwyciło ojca za szyję i wołało: „y ćwa bede, y ćwa bede!” […] (wyrazy te są, z polska przekręcone z dyalektu Holendrów żuławskich, przyp. autora), ja będę mówić paciorek, tylko mnie nie dajcie, ale ojciec nie zważając na proźbę dziecka, wziół dzieciaka i podał gwiazdce, a ta odebrała dziecię i wyszła, w sieni słyszeli, że dzieciak zakwilił, ale oni nic z tego sobie nie robili, bo uważali, że to był sołecki parobek, który co wieczór do nich przychodził, byli więc tego zdania, że wziół dziecko do swoich gospodarzy. Owczarka z dziewczęciem kładli kluski w grapa, gdy się wieczerza ugotowała, nalali miski i siedli do wieczerzy, ale dziewczę powiada, że ją, wciąż bardzo lęka, że jeść nie może. Owczarz mówił, żebyś ty jadła, dziecko ma tam lepiej jak tu, ale ona się uparła, że prędzej jeść nie będzie. aż Aneczka będzie doma;poniewoli musiał owczarz iść, a ona z nim, przychodzą do sołtysów, pytają się o swoją Aneczkę, ci zdziwieni mówią, jaka Aneczka? Nasze dziecko, powiada owczarz; ależ jego tu wcale nie było i nie ma. Toć wasz Maciek był u nas za gwiazdkę, i wziół ją z sobą, – dziś nasz Maciek nigdzie nie był. Przyszedł i Maciek i potwierdził mowę gospodarzy; dopiero kłopot o dziecko, przyszli do domu, dopiero się zaczął lament, ale nic nie pomogło, dziecko jakby się w ziemię zapadło, juz go nikt nie oglądał.” Nie spotkałem się na Kaszubach z wiarą, że w wigilią Bożego Narodzenia o północy zwierzęta rozmawiają, ale na Kociewiu o tem sobie opowiadają i przytaczają też następujący przykład. Pewien gospodarz chcąc się przekonać, czy to prawdą, że bydło o północy rozmawia, położył się w żłób, aby to lepiej usłyszał. O północy wstał jeden wół i mówił do drugiego: wstań, bracie bury, bo za trzy dni powieziem naszego pana do grobu. Gdy to usłyszał gospodarz, tak się przeląkł, że wkrótce umarł, a trzeciego dnia wiozły go woły do grobu”. Cytat w całości pochodzi z: Dr Nadmorski (Józef Łęgowski), Kaszuby i Kociewie – Język, zwyczaje, przesądy, podania, zagadki i pieśni ludowe w północnej części Prus Zachodnich, Poznań 1892, str. 69-73. Zacznijmy od Gwiazdki. Jak się okazuje postać o niemal identycznym wyglądzie i funkcji spotkamy nawet dziś w zachodniosłowiańskich Łużycach, tyle że zwaną tam Dzieciątkiem (niem. Christkind). Jest to określenie z pewnością o rodowodzie chrześcijańskim, jednak w odniesieniu do tej postaci (jak i przekazów powyżej) określenie „Dzieciątko” zdumiewa – po prostu kompletnie tutaj nie pasuje. Wygląda na późną nakładkę na wyjątkowo wyraźnie zachowane w tym miejscu wierzenia rodzime. Otóż łużyckie Dzieciątko to dorosła już dziewczyna tuż przed zamążpójsciem. Właściwie Pani Młoda. Najważniejsza część jej ubioru, podobnie jak w przypadku Gwiazdki z Kociewia i Kaszub to zakrycie twarzy oraz kolorowe wstążki. Jak uważają etnografowie ukrycie twarzy to w wierzeniach ludowych wejście w obrzędową rolę postaci przybywającej z zaświatów. Sfery, którą w tych samych wierzeniach władają bóstwa mające w swojej pieczy także wody i zimę jako porę roku. Oto przykładowe zdjęcia oraz linki do materiałów na ten temat: Źródło: może być zatem Gwiazdka? Jak donosi trzynastowieczny „Katalog magii Rudolfa” o wierzeniach praktykowanych na Śląsku: „W nocy Bożego Narodzenia zastawiają stół dla królowej nieba,którą powszechnie nazywają panią holdą [oryg. quam dominam holdamvulgus appelat], aby ich wspomagała”.Prof. Andrzej Szyjewski w swojej „Religii Słowian” podejrzewa tu, iż chodzi o boginię Marzannę, którą Rudolf porównał do lepiej znanej sobie germańskiej bogini Hel i jej ludowych, późnych odpowiedników. Jeśli tak, to bogini Marzanna byłaby postacią centralną jaką czczono w czas zimowego przesilenia, a Gwiazdka oraz „Dzieciątko” – z ukrytą za welonem twarzą – byłyby jej echem. Jest to tym bardziej prawdopodobne, iż w wierzeniach śląskich Marzanna zajmuje rolę pierwszorzędną, dysponujemy tu jednym z najobszerniejszych zestawów źródłowych odnośnie tej postaci (patrz linki na końcu opracowania). Dodajmy, że pierwszą gwiazdą jakiej wypatrywano by móc zasiąść do stołu była Gwiazda Wieczorna (wieczorna Wenus), o której piszemy więcej przy okazji ściśle związanej z ludową Marzanną postaci Dziewanny. Skoro o Śląsku mowa to i tutaj w późnych wierzeniach ludowych odnajdziemy „Dzieciątko” oraz towarzyszącego mu nieco na drugim planie „świątecznego dziadka”, niekiedy zwanego i na Śląsku Gwiazdorem. Również na Śląsku „Dzieciątko” przedstawiane było nie jako Jezusek-niemowlę w żłobku. Było to raczej większe dziecko. Z pewnością nie jest to już postać tak pierwotna jak ta z Kociewia czy Łużyc, jednak nadal zachowująca pewne cechy archaiczne. Spójrzmy na rycinę z XIX wieku: W ramach ciekawostki i przykładu trwania wierzeń o świątecznej parze, która obdarowuje prezentami spójrzmy na to zdjęcie. Przedstawia on fragment imprezy mikołajkowej zorganizowanej w grudniu 1944 roku przez żołnierzy z 6 Pułku Pancernego „Dzieci Lwowskich” 2 Samodzielnej Brygady Pancernej: Źródło: I z historii tego samego pułku pancernego Mikołaj w baranim futrze (strój taki, o charakterze jednoznacznie rodzimym w wielu wariantach poświadczony jest dla postaci zwanej Mikołajem w wielu regionach Polski), zasadniczo identycznym także dla Gwiazdorów i Drabów Noworocznych: Źródło: teraz do Gwiazdora. Jak wspominałem charakterystycznymi cechami jego pierwotnego wyglądu są brodata maska, barani kożuch i/lub ubiór upleciony ze słomy oraz świerkowe gałązki. Oto Gwiazdory z zachodniej Polski: Źródło: tym tropem i tym razem odnajdujemy wyraźny odpowiednik wielkopolskiego, pomorskiego i w mniejszym zakresie śląskiego Gwiazdora. Spójrzmy na postacie Drabów Noworocznych z terenu Małopolski, podobieństwo jest bezdyskusyjne. Dodatkowo na ostatnim zdjęciu pojawia się element pary z przebierańcem w bieli: Źródło: znaczenie symboliczne posiadają przewijające się na wszystkich przykładach te same elementy ubioru? Maska jak już wspomniałem to obrzędowe wejście w rolę istoty przybywającej z zaświatów. Co fascynujące, na terenie Polski jeszcze na początku XIII wieku zwyczaj ten był tak silny, że w jego zwalczanie zaangażować musiał się sam papież Inocenty III, gromiąc w roku 1207 w liście do arcybiskupa Henryka Kietlicza (uwaga!) duchowieństwo polskie za używanie masek i udział w pogańskich widowiskach w tracie świąt Bożego Narodzenia. Kolejny element ubioru – pleciona słoma lub grochowiny – uznawany był za symbol bogactwa. Kosmate futro z kolei dość powszechnie łączone jest przez religioznawców z symboliką męskiego bóstwa podziemi, którego zoomorficzną formę wyobrażano pod postacią niedźwiedzia lub kozła. Spójrzmy teraz na projekt fotograficzny „Wilder Mann” autorstwa Charlesa Frégera z roku 2012. Artysta ów po własnym odkryciu, iż postacie takie jak omawiany tutaj Gwiazdor czy Gwiazdka występują do dziś w wierzeniach praktycznie całej Europy – od Skandynawii przez Polskę i Niemcy po Włochy i półwysep iberyjski – postanowił uwiecznić je w swojej książce i na swojej stronie internetowej. Na zdjęciach, oprócz postaci odpowiadającej często niemal dosłownie naszemu Gwiazdorowi czy Drabowi, odnajdziemy także postać kobiecą z zakrytą twarzą, dokładnie tak jak nasza Gwiazdka z Kociewia: Strona projektu: Na koniec dodajmy, że przedstawiona tutaj para zaświatowych bóstw, zapewniająca ludowi dostatek, bogactwo i pomyślność (oczywiście w wierzeniach późniejszych często są to postacie demonizowane aż do przesady), przewija się wierzeniach ludowych praktycznie cały rok. A to co zdecydowanie łączy ich wizerunek to elementy słomiane (cały rok) i futrzane (zima). Wiosną są to takie postacie jak Marzanna i Marzaniok, latem Zbożowa Baba i Dziad, wraz z końcem jesieni Gwiazdka i Gwiazdor, w innych regionach także Baba i Dziad w grupie kolędników, a z końcem zimy i Zapustów znowu Baba i Dziad – tu koło roku się zamyka, wraz z obrzędem topienia Marzanny i Marzanioka. W tradycji staropolskiej bóstwa te określa się mianem Marzanny porównywanej do Ceres i Demeter oraz Nyji porównywanego do Plutona i Hadesa. Warto przy okazji zajrzeć do artykułów poświęconym tym bóstwom:

wszelki duch pana boga chwali znaczenie