Czy można kogoś wysłać na przymusowy odwyk? Wniosek o przymusowe leczenie odwykowe. To sąd orzeka zatem o zobowiązaniu alkoholika do podjęcia terapii w ośrodku zamkniętym, otwartym lub półotwartym. Może nawet zasądzić ubezwłasnowolnienie alkoholika, co pozwala osobom najbliższym skierować chorego na leczenie wbrew jego woli. Odtrucie alkoholowe, Gydnia odwyk alkoholowy prywatnie i na NFZ. 2023-11-25 15:56 Kraśnik detoks alkoholowy. Przychodnia Terapii UzaleĹźnienia od alkoholu, odwyk alkoholowy w Kraśniku Centrum pomocy dla osób uzależnionych otwiera nabór na terapię farmakologiczną połączoną z terapią indywidualną a także terapią grupową tak zwaną grupą wsparcia. W naszej placówce pracuje wyspecjalizowana kadra. Nasi pacjenci mogą liczyć na pomoc psychologa oraz lekarzy innych specjalności. Prowadzimy różne rodzaje terapii: podstawowy program uzależnienia od alkoholu, program zapobiegania nawrotom oraz program dla osób uzależnionych BSFT. Leczenie w naszym ośrodku jest bezpłatne. Alkoholika trudno wysłać na przymusowy odwyk. Sąd zobowiąże alkoholika do przymusowego leczenia odwykowego tylko wtedy, gdy wystąpią łącznie dwie przesłanki ku temu: medyczna i odwyk alkoholowy – jedno uzaleŻnienie, wielu poszkodowanych Oczywiście uzależnienie danej osoby może wpływać na każdą osobę z jej środowiska. Ponieważ dotyczy ono wielu aspektów jej życia, takich jak praca, znajomi, ludzie, z którymi ma styczność na co dzień, to tymi, którzy najbardziej są narażeni na skutki uzależnienia kombinasi warna cat rumah krem dan abu abu. Alkoholizm to choroba, która niszczy życie nie tylko alkoholika, ale i jego bliskich. Wszystkie myśli chorego krążą wokół picia, a głód alkoholowy jest silniejszy od składanych obietnic i chęci skończenia z nałogiem. Uzależnienie niszczy zdrowie i relacje z bliskimi. Prowadzi do utraty pracy, pogorszenia sytuacji materialnej i zaburza funkcjonowanie rodziny... Najgorsze jest jednak to, że sam chory nie dostrzega swojego problemu i długo odrzuca pomoc. Jak leczyć alkoholika bez jego zgody? Jak wysłać alkoholika na przymusowy odwyk alkoholowy? Jak załatwić przymusowe leczenie alkoholika? Przymusowe leczenie alkoholizmu – Jak zmusić alkoholika do leczenia? Według Światowej Organizacji Zdrowia alkoholizm to choroba, która wymaga leczenia. Problem jednak w tym, że leczenie alkoholizmu jest w Polsce dobrowolne, a sam uzależniony bardzo długo nie widzi swojego problemu i nie chce się leczyć. Najczęściej to małżonkowie, dzieci i przyjaciele uzależnionego szybciej dostrzegają pierwsze oznaki nałogu. Widzą, jak alkohol przejmuje nad nim kontrolę, uzależnienie postępuje i zaczyna rujnować jego życie. Próbują mu pomóc, ale… Jak zmusić alkoholika do leczenia? Bez wątpienia będzie to bardzo trudne, ale warto próbować. Bliscy powinni nieustannie uświadamiać alkoholikowi istnienie problemu, tłumaczyć negatywne konsekwencje jego postępowania i motywować do leczenia. Psychologowie zalecają, aby nie ukrywać jego nałogu, nie ułatwiać mu picia i nie usprawiedliwiać. Chory musi dostrzec swój problem i chcieć go pokonać. Niestety może to trwać bardzo długo… Co robić? Jak wysłać alkoholika na przymusowe leczenie? Przeczytaj również: Jak rozmawiać z alkoholikiem Jak leczyć alkoholika bez jego zgody? Choć leczenie alkoholizmu jest w Polsce dobrowolne, istnieją sytuacje, gdy można wnioskować o przymusowe leczenie alkoholika bez jego zgody. Jeżeli istnieją ku temu przesłanki medyczne i społeczne, sąd może wydać skierowanie na przymusowe leczenie odwykowe alkoholika w formie stacjonarnej lub niestacjonarnej. Istnieje taka możliwość na podstawie prawnej artykułu ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Czasem stosuje się również ustawę z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Zgodnie z ich brzmieniem sąd rejonowy w miejscu zamieszkania alkoholika może skierować go na przymusowe leczenie odwykowe, jeśli: powoduje on rozkład życia rodzinnego; powoduje on demoralizację małoletnich; uchyla się od pracy zawodowej; systematycznie zakłóca spokój lub porządek publiczny. Wniosek o przymusowe leczenie alkoholika Aby wystąpić o skierowanie na przymusowe leczenie, należy złożyć wniosek w miejscowym urzędzie gminy. Sprawę do sądu może bowiem skierować wyłącznie Gminna Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych lub prokurator. Pismo może złożyć zarówno osoba z bliskiego otoczenia chorego, jak i instytucja, która została dotknięta skutkami jego choroby lub wie o problemach, jakie powoduje. Może to być małżonek, dziecko, rodzic, sąsiad, przyjaciel, lub też pracodawca, ośrodek pomocy społecznej, izba wytrzeźwień czy policja. Wniosek zawiera zwykle takie dane, jak: imię i nazwisko uzależnionego; jego data urodzenia; miejsce zamieszkania; stopień pokrewieństwa pomiędzy wnioskującym a alkoholikiem; opis zachowań spełniających przesłanki do skierowania sprawy do sądu; dane osoby składającej wniosek; dane świadków, którzy mogą potwierdzić opisane sytuacje. Do wniosku należy dołączyć wszelkie dowody potwierdzające dane sytuacje. Mogą to być zeznania świadków, orzeczenie psychologa szkolnego, protokoły interwencji policji i rachunki z izby wytrzeźwień. Komisja przyjmująca zgłoszenie, w pierwszej kolejności wzywa alkoholika na rozmowę. Poucza o konieczności podjęcia leczenia i próbuje nakłonić, by dobrowolnie poddał się terapii. Jeśli to nie skutkuje, komisja może skierować chorego na specjalistyczne badanie, po którym wystawiona zostanie opinia potwierdzająca lub zaprzeczająca istnieniu uzależnienia. Równolegle będzie przygotowywana dokumentacja, w której skład wejdą protokoły rozmów z osobą wnioskującą, materiały z wywiadu środowiskowego, informacje udostępnione przez policję, straż miejską i izbę wytrzeźwień oraz opinia z przeprowadzonego badania. Dołącza się również zapis informujący, czy alkoholik stawił się na rozmowę z biegłym, ile razy i kiedy. Następnie biegły skieruje do sądu wniosek o wszczęcie postępowania. Kto podejmuje decyzję o skierowaniu na przymusowe leczenie? Ile trwa przymusowe leczenie alkoholowe? Ostateczną decyzję o skierowaniu chorego na przymusowe leczenie odwykowe podejmuje sąd. Orzeczenie zostanie wydane po rozprawie, która powinna się odbyć w ciągu miesiąca od wpłynięcia wniosku do sądu. Bardzo ważne jest, aby alkoholik stawił się w sądzie, gdyż w przypadku jego nieobecności, można zarządzić przymusowe doprowadzenie go przez policję. W orzeczeniu sąd może wskazać leczenie w formie zamkniętej w ośrodku leczenia uzależnień lub terapię w formie niestacjonarnej. Co ważne, w obu przypadkach, gdy o leczeniu zadecyduje sąd, koszty pokrywa NFZ. Zgodnie z prawem przymusowy odwyk nie może być dłuższy niż 2 lata. Długość terapii wyznacza sąd, gdyż wszystko zależy od danego przypadku. Alkoholik nie ma prawa opuścić ośrodka wcześniej, ale może skorzystać z przepustki wydanej przez kierownika placówki. Czas terapii może zostać skrócony, jeśli chory wystąpi z wnioskiem wskazującym wyraźną poprawę stanu jego zdrowia. Sąd może na to zezwolić, jeśli decyzję poprze również kierownik ośrodka po zapoznaniu się z opinią biegłych. Co zrobić, jeśli alkoholik nie stawi się na przymusowy odwyk alkoholowy? Niestawienie się chorego na przymusowy odwyk alkoholowy, do którego zobowiązuje prawomocne orzeczenie sądowe, może się skończyć przymusowym doprowadzeniem alkoholika do placówki. Jeśli przed ukończeniem leczenia, chory samowolnie oddali się od ośrodka, na miejsce również doprowadzi go funkcjonariusz policji. Nie można jednak zatrzymać alkoholika w ośrodku leczniczym siłą wbrew jego woli. Nie istnieje taka możliwość prawna, ponieważ ośrodek leczenia alkoholizmu nie jest zakładem karnym i nie działa jak areszt. Czy przymusowe leczenie alkoholika bez jego zgody jest skuteczne? Alkoholik bardzo długo, nawet przed sobą, nie potrafi się przyznać, że nie jest w stanie rzucić alkoholu. Niestety wielu z nich postrzega przymusowy odwyk jako karę i więzienie, które przeszkadzają im pić. Mają oni poczucie krzywdy i uważają, że odebrano im wolność… W takim przypadku leczenie jest bardzo trudne i zdarza się, że nawet najlepszy prywatny ośrodek niewiele pomoże. Specjaliści mogą uświadamiać, jak bardzo alkohol niszczy jego życie, podpowiedzieć, jak radzić sobie ze stresem i pomóc znaleźć zainteresowania, które, choć na chwilę pozwolą mu zapomnieć o alkoholu. Jednak terapia alkoholowa będzie skuteczna dopiero wtedy, gdy sam alkoholik zrozumie swój problem, zechce go pokonać i współpracować z terapeutami. Jeśli chory nie ma motywacji, istnieje duże ryzyko niepowodzenia. Nikogo nie można przecież zmusić do odstawienia alkoholu, jeśli on sam tego nie chce. W takiej sytuacji nic go nie powstrzyma przed powrotem do picia i sięgnie po kieliszek, jak tylko opuści ośrodek. Warto jednak spróbować i mimo to wysłać chorego na przymusowe leczenie, gdyż tak naprawdę jest to ostatni ratunek. Choć nie ma gwarancji, że terapia poskutkuje, to zdarza się, że chory wychodzi z nałogu. Złożenie wniosku o skierowanie na przymusowe leczenie alkoholowe i wezwanie do sądu jest często terapią szokową, która uświadamia mu, że rzeczywiście ma problem z piciem i potrzebuje pomocy. Ważne jest również wsparcie rodziny, gdyż sama świadomość, że ktoś na niego czeka i w niego wierzy, jest doskonałą motywacją do leczenia. Przeczytaj również: Jak alkohol wpływa na organizm człowieka Ubezwłasnowolnienie alkoholika Leczenie alkoholika bez jego zgody jest bardzo trudne i bywa nawet niemożliwe. Przewlekły alkoholizm to ogromny problem, gdyż chory myśli wyłącznie o piciu, a wciąż ma pełną zdolność do czynności prawnych. Zaciąganie długów, sprzedawanie biżuterii i pozbywanie się wspólnego majątku, grozi bankructwem. W skrajnych przypadkach, gdy leczenie nie przynosi efektów, a picie zagraża sytuacji majątkowej rodziny, możliwe jest ubezwłasnowolnienie alkoholika. Pozwala na to artykuł 13 kodeksu cywilnego, który wskazuje alkoholizm jako jedną z przesłanek do częściowego lub całkowitego ubezwłasnowolnienia, które również pozwala skierować chorego na przymusowe leczenie odwykowe bez jego zgody. Wniosek o ubezwłasnowolnienie kieruje się do sądu okręgowego w miejscu zamieszkania alkoholika. Może go złożyć: małżonek, rodzice, dzieci, dziadkowie, wnuki, prawnuki, rodzeństwo, przedstawiciel ustawowy, prokurator. We wniosku należy zawrzeć: zakres ubezwłasnowolnienia, przyczyny złożenia wniosku, skrócony odpis aktu stanu cywilnego chorego i osoby wnioskującej, warto dołączyć również dokumentację lekarską, jeżeli istnieje. Postępowanie toczy się w obecności prokuratora, chorego, małżonka i przedstawiciela ustawowego. Biegli psychiatrzy powołani przez sąd, wystawiają opinię, czy alkoholizm rzeczywiście stanowi w tym przypadku przesłankę do ubezwłasnowolnienia. Po orzeczeniu sąd wyznacza opiekuna, który od tej pory decyduje w imieniu chorego o czynnościach prawnych. W skrajnych przypadkach, ubezwłasnowolnienie alkoholika jest często najlepszym rozwiązaniem. Leczenie odwykowe osoby uzależnionej od alkoholu wymaga jej zgody. Zdarzają się szczególne przypadki gdzie taką zgodę wydaje sąd, który kieruje się opinią psychologa oraz biegłego psychiatry. Stwierdzenie przez specjalistów choroby alkoholowej oraz naganne zachowanie danej osoby, które przyczynia się do demoralizacji nieletnich, rozkładu życia rodzinnego, uchylania się od pracy, zakłócania porządku publicznego jest podstawą o ubieganie się przymusowe leczenie odwykowe. Takie działanie podyktowane jest troską o zdrowie osoby przechodzącej chorobę alkoholową oraz jej negatywny wpływ na najbliżej otoczenie. Sprawy związane z przymusowym leczeniem alkoholizmu są regulowane ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Przymusowe leczenie alkoholizmu – w trosce o zdrowie osoby uzależnionej od alkoholu Nadużywanie alkoholu stopniowo zabija przez różne zaburzenia i choroby. Mocne napoje alkoholowe, dostające się do układu pokarmowego, najpierw powodują chemiczne uszkodzenie błony śluzowej przełyku i żołądka. W rezultacie błona śluzowa przewodu pokarmowego zanika, zaburzone jest wchłanianie i odkładanie się witamin, pierwiastków śladowych i innych niezbędnych składników odżywczych. Na tle atrofii błony śluzowej przełyku i żołądka najpierw rozwijają się zmiany wrzodowe, a następnie może pojawić się guz nowotworowy. Jeżeli osoba nadużywająca alkohol nie widzi problemu, nie potrafi zadbać o siebie, może okazać, się tylko przymusowe leczenie odwykowe może uratować jej życie. Biochemia nawet bardzo wysokiej, jakości alkoholu w organizmie jest prosta. 90% jest filtrowane przez wątrobę, gdzie zamienia się w aldehyd octowy, bardzo toksyczną substancję. Niszczy on ściany komórkowe i komórki samych narządów. Alkohol powoli, ale z pewnością niszczy wątrobę, uszkadza trzustkę, wpływa na serce, zmniejsza odporność, prowadzi do impotencji i innych problemów seksualnych. Stara prawda alkohol pobudza pożądanie, ale jednocześnie zmniejsza zdolność do jego spełnienia. Przewlekłe zatrucie alkoholem prowadzi do rozwoju następujących chorób: Marskość wątroby Zapalenie trzustki Zatrucie alkoholowe Choroba sercowo-naczyniowa Niektóre formy raka. Wszystkie te choroby skracają życie alkoholika, kogoś więcej, kogoś mniej i średnio o 17 lat. Rodzina pragnąca walczyć o jego zdrowie, może wystąpić o przymusowe leczenie alkoholika wniosek zostanie skierowany do sądu przez gminną komisję rozwiązywania problemów alkoholowych. Fot. Czy zastanawiałeś się kiedyś jak załatwić przymusowe leczenie alkoholika ? Jak alkoholizm członka rodziny wpływa na rodzinę? Istotnym czynnikiem jest wychowywanie dziecka przez rodzica skłonnego do picia. Kiedy dzieci są małe, nie mogą krytycznie ocenić, czy rodzic zachowuje się dobrze, czy źle. Mogą tylko wchłonąć jego zachowanie, a kiedy dorosną, zachowają się w podobny sposób. Dla dzieci to, co mówi rodzic, nie jest tak ważne, dla nich liczy się, co robi rodzic. W naszym społeczeństwie ludzie piją w związku z dobrymi i w związku ze złymi wydarzeniami, piją w pracy, na spacerze, na imprezie, w domu. Z drugiej strony ubóstwo i bezrobocie, dodatkowo wpływają na fakt, że ludzie zaczają pić. Alkoholizm w rodzinie utrudnia rozwój dzieci, opiekę psychofizyczną i inwestycje w ich przyszłość. Z tego powodu najbardziej cierpi rodzina. Alkohol zawsze staje się wrogiem rodziny i zawsze narusza relacje rodzinne. Wiele żon i matek zastanawia się – jak załatwić przymusowe leczenie alkoholika? Alkoholizm w rodzinie prowadzi do rozwodów, a także przemocy, agresywnych i kryminalnych zachowań, a czasami niestety do samobójstw. Przymusowe leczenie alkoholowe wydaje się najlepszym rozwiązaniem, przedłuży życie alkoholika i zapewni rodzinie spokój. Jak załatwić przymusowe leczenie alkoholika? Pierwsze kroki należy skierować do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, która jest właściwa dla danego miejsca zamieszkania osoby, której taka procedura dotyczy. Komisja ma uprawnienia do wszczęcia takiego działania i może skierować alkoholika na badanie, które przeprowadzi lekarz biegły. Ma ono na celu wydanie opinii potwierdzającej chorobę alkoholową i wskazanie rodzaju ośrodka leczniczego, gdzie odbędzie się przymusowe leczenie odwykowe. Gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych po otrzymaniu opinii biegłego i psychologa kieruje do sądu wniosek o przymusowe leczenie odwykowe osoby uzależnionej od alkoholu które zostanie przeprowadzone w zakładzie lecznictwa odwykowego. Złożenie wniosku w sądzie wymaga także dołączenia całej zgromadzonej dokumentacji. Dlatego poza opinią lekarską i psychologiczną warto przedłożyć także: Potwierdzenia z policji o przeprowadzonych interwencjach Udokumentować pobyty alkoholika w izbie wytrzeźwień Opinię pedagoga i/lub psychologa szkolnego w przypadku negatywnego wpływu np. ojca alkoholika na zdrowie małoletniego dziecka Wyroki w sprawach karnych. Po przyjęciu przez sąd wniosku o przymusowe leczenie odwykowe, w przypadku baku opinii lekarskich, sąd może skierować osobę na stosowne badania. Na podstawie decyzji sądowej osoba uzależniona od alkoholu może zostać skierowana na obserwację w odpowiednim ośrodku decyzja zapada w sytuacji, gdy sąd uzna takie działanie za konieczne opierając się na opinii lekarza biegłego. Osoba, wobec której toczy się takie postępowanie zostaje powołana do złożenia wyjaśnień w przedmiotowej sprawie. Na wydane przez sąd postanowienie o przymusowym leczeniu odwykowym przysługuje zażalenie. Leczenie w zakładzie odwykowym nie może trwać dłużej niż 14 dni, jednak jest odstępstwo od tej reguły, gdy zakład prowadzący kurację wystąpi do sądu o przedłużenie pobytu danej osoby. Sąd jest władny wydłużenia terminu obserwacji do 6 tygodni. W przypadku niestawienia się osoby wezwanej na rozprawę sądową bez przedłożenia uzasadnionego usprawiedliwienia lub uchylania się poddania się badaniu, a także w przypadku nie zgłoszenia się na obserwację do zakładu odwykowego sąd może zarządzić przymusowe doprowadzenie przez Policję. Fot. Jak skierować kogoś na przymusowe leczenie alkoholizmu? Jak długo trzeba czekać na wydanie postanowienia sądowego? Od dnia wpłynięcia wniosku do sądu rejonowego najdalej po upływie jednego miesiąca powinna odbyć się rozprawa. Podczas której zapadnie decyzja czy dana osoba będzie poddana przymusowemu leczeniu alkoholizmu w stacjonarnym lub niestacjonarny ośrodku leczniczym. W sytuacji, gdy osoba uzależniona na podstawie decyzji sądu jest kierowana do szpitala psychiatrycznego wbrew swojej woli, ponieważ jej stan psychiczny stanowił zagrożenie dla niej samej lub osób z jej otoczenia, to w czasie 72 godzin do tego szpitala musi zgłosić się przedstawiciel sądu. Jego zadaniem jest sprawdzenie, czy leczenie szpitalne jest zasadne. Okres obserwacji w takich warunkach trwa 10 dni. Długość trwania leczenia odwykowego jest uzależniona od konkretnego przypadku, nie może być dłuższy niż 2 lata od dnia uprawomocnienia się wydanego przez sąd orzeczenia. Sąd może wydać kolejne orzeczenie o przymusowe leczenie alkoholowe w stosunku do tej samej osoby, dopiero po 3 miesiącach od zakończenia ostatniego leczenia. Sąd może również na okres trwania leczenia ustanowić kuratora. Osoba uzależniona od alkoholu, wobec której zapadło orzeczenie o przymusie leczenia nie ponosi kosztów takiej terapii. Obowiązki osoby uzależnionej skierowanej na przymusowe leczenie odwykowe Osoba z ustalonym nadzorem kuratora jest zobowiązana do każdorazowego stawienia się na wezwanie sądu lub kuratora. A także w okresie nadzoru musi stosować się do wydawanych przez kuratora oraz sąd poleceń. Właściwe postępowanie może spowodować skrócenia czasu trwania nałożonego obowiązku poddania się terapii odwykowej. Osobą uprawnioną do składania wniosków do sądu w sprawie zmiany postanowienia odnośnie ośrodka leczniczego jest kurator. Poza tym ma on prawo złożenia do sądu wniosku w sprawie orzeczenia ustania obowiązku poddania się leczeniu. Kurator może również złożyć do sądu zawiadomienie o wystąpieniu potrzeby podjęcia innych kroków. Jeżeli sąd, który wydał orzeczenie o przymusowym leczeniu odwykowym danej osoby uzna, że w następstwie uzależnienia alkoholowego zachodzi konieczność ubezwłasnowolnienia całkowitego tej osoby, składa zawiadomienie do prokuratora. Jeżeli zapadnie orzeczenie o ubezwłasnowolnieniu to sąd opiekuńczy ustala, w jaki sposób będzie wykonywana opieka. Może zapaść orzeczenie o umiejscowieniu osoby uzależnionej w domu pomocy społecznej dla osób uzależnionych od alkoholu. Istnieje również możliwość wydania przez sąd orzeczenia o objęciu tej osoby inną formą stałej opieki. Rodzina osoby uzależnionej, która została skierowana na przymusowe leczenie alkoholowe może zostać objęta pomocą lekarską, terapeutyczną a także pracownika socjalnego. Poddanie się leczeniu odwykowemu jest dobrowolne. Jednak zdarza się, że osoba uzależniona od alkoholu może zostać zobowiązana do leczenia przez sąd. Podstawą do takiego orzeczenia jest opinia biegłego psychiatry i psychologa. Aby doprowadzić do przymusowego leczenia należy pierwsze kroki skierować do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych właściwej według miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której postępowanie dotyczy. Komisja jest uprawniona do skierowania osoby uzależnionej na badanie przez biegłych w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego. Z wnioskiem do komisji o skierowanie osoby uzależnionej na leczenie może zwrócić się każda osoba i instytucja, która może udokumentować występowanie rozkładu życia rodzinnego, demoralizację małoletnich, uchylanie się od pracy albo systematyczne zakłócanie spokoju lub porządku publicznego. Wykazując naganne zachowanie osoby uzależnionej, warto powołać się na przeprowadzone interwencje policji, pobyty w izbie wytrzeźwień, dokumentację lekarską, opinie pedagoga szkolnego, opinie psychologa, wyroki w sprawie karnej. Jeśli komisja uzna, że są podstawy do zastosowania obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego wystąpi z wnioskiem w tej sprawie do sądu rejonowego. Sąd wszczyna postępowanie nie na wniosek rodziny osoby uzależnionej, lecz na wniosek gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych lub prokuratora. Do wniosku dołącza się zebraną dokumentację wraz z opinią biegłego, jeżeli badanie przez biegłego zostało przeprowadzone. W razie braku opinii biegłego w przedmiocie uzależnienia od alkoholu, sąd zarządza poddanie tej osoby odpowiednim badaniom. W razie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa na rozprawę lub uchylania się od zarządzonego poddania się badaniu przez biegłego albo obserwacji w zakładzie leczniczym sąd może zarządzić przymusowe doprowadzenie przez organ Policji. Orzeczenie o obowiązku poddania się leczeniu w stacjonarnym lub niestacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego zapada po przeprowadzeniu rozprawy, która powinna odbyć się w terminie jednego miesiąca od dnia wpływu wniosku. Sąd wzywa osobę, w stosunku do której orzeczony został prawomocnie obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu, do stawienia się dobrowolnie w oznaczonym dniu we wskazanym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu poddania się leczeniu, z zagrożeniem zastosowania przymusu w wypadku uchylania się od wykonania tego obowiązku (sąd zarządzi wtedy doprowadzenie przez Policję do zakładu leczniczego). Obowiązek poddania się leczeniu trwa tak długo, jak tego wymaga cel leczenia, nie dłużej jednak niż 2 lata od chwili uprawomocnienia się postanowienia. O ustaniu obowiązku poddania się leczeniu przed upływem wskazanego okresu decyduje sąd na wniosek osoby zobowiązanej, zakładu leczącego, kuratora, prokuratora lub z urzędu, po zasięgnięciu opinii zakładu, w którym osoba leczona przebywa. W wypadku ustania obowiązku poddania się leczeniu ponowne zastosowanie tego obowiązku wobec tej samej osoby nie może nastąpić przed upływem 3 miesięcy od jego ustania. Orzekając o obowiązku poddania się leczeniu sąd może ustanowić na czas trwania tego obowiązku nadzór kuratora. Osoba, wobec której ustanowiony został nadzór, ma obowiązek stawiania się na wezwanie sądu lub kuratora i wykonywania ich poleceń, dotyczących takiego postępowania w okresie nadzoru, które może się przyczynić do skrócenia czasu trwania obowiązku poddania się leczeniu. Kurator jest uprawniony do składania do sądu wniosków w sprawie zmiany postanowienia co do rodzaju zakładu leczenia odwykowego oraz w sprawie orzeczenia ustania obowiązku poddania się leczeniu, a także zawiadamiania sądu o potrzebie podjęcia innych niezbędnych czynności. Sąd, który nałożył na osobę uzależnioną od alkoholu obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu, jeśli uzna, że na skutek takiego uzależnienia zachodzi potrzeba całkowitego ubezwłasnowolnienia tej osoby - zawiadamia o tym właściwego prokuratora. W razie orzeczenia ubezwłasnowolnienia sąd opiekuńczy, określając sposób wykonywania opieki, orzeka o umieszczeniu tej osoby w domu pomocy społecznej dla osób uzależnionych od alkoholu, chyba że zachodzi możliwość objęcia tej osoby inną stałą opieką. Wobec osób uzależnionych od alkoholu, mogą być również zastosowane procedury wynikające z ustawy o ochronie zdrowia psychicznego - zobacz Przymusowe badanie i leczenie Wpłacam DAR Jeśli nasz poradnik był pomocny - prosimy Cię o wpłatę kilkuzłotowej darowizny oraz przekazanie 1% podatku na sfinansowanie stypendiów przekazywanych przez nasze Stowarzyszenie dla dzieci w ciężkim stanie klinicznym. Dziękujemy! Publikacja jest finansowana przez Narodowy Instytut Wolności - Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014 – 2020 oraz Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018 – 2030 (nowa wersja, strona w przygotowaniu). Dzieci to mali obserwatorzy i naśladują to, co widzą (Getty Images) Nie zawiera alkoholu, więc mogą je kupić nieletni, a pić – nawet dzieci. Czy na pewno? Pojawiają się głosy matek, które w tym procederze nie widzą nic złego, na co zwróciła uwagę nasza czytelniczka. Tymczasem Nicole Sochacki, znana jako Mama Ginekolog, grzmi w sieci, mówiąc wprost, co o tym sądzi. spis treści 1. Dała dzieciom puszkę z piwem bezalkoholowym 2. Eksperci nie mają wątpliwości: "nie" dla piwa bezalkoholowego 1. Dała dzieciom puszkę z piwem bezalkoholowym Na adres redakcji został wysłany list czytelniczki, która postanowiła opowiedzieć swoją historię. Jej znajoma zorganizowała imprezę z grillem, na którą zaprosiła przyjaciół wraz z dziećmi. "Nie piła alkoholu, bo przyznała, że karmi młodsze dziecko piersią. Przez całe popołudnie sączyła jednak piwo bezalkoholowe - owocowe, typu radler. W pewnym momencie podbiegły do nas znudzone dzieci - jej syn miał 4 lata, a moja córka - 6 lat. Zaczęły dopytywać, co pijemy, a moja znajoma bez zastanowienia dała im puszkę z piwem. Zanim zdążyłam zareagować, każde z nich wzięło po łyku. Oczywiście wytłumaczenie dzieciakom, dlaczego odbieram im taki smaczny napój, nie było łatwe. Chwilę później zaatakowała mnie także znajoma". Czytelniczka spokojnie wytłumaczyła jej, dlaczego uważa, że to złe postępowanie. Wyszła od kwestii związanych z normalizowaniem picia alkoholu i przyzwyczajaniem dziecka do życia "z puszką w dłoni". Na koniec dodała, że pozostaje kwestia dodatków – cukru, syropu glukozowo-fruktozowego czy choćby barwników do napoju i podkreśliła, że dzieci nie powinny tego pić, podobnie jak coli czy innych słodkich napojów gazowanych. Jej tłumaczenia nie spotkały się z aprobatą. Znajoma kompletnie nie rozumiała, w czym problem. "'Przecież to tylko napój' - powiedziała mi wyraźnie zdumiona. 'Poza tym wzięli tylko po łyku, więc nic im się nie stanie' - dodała. Powiedziała też, że to niczego nieświadome dzieci, one tej puszki nawet nie kojarzą z alkoholem, a wreszcie - przecież nawet woda kokosowa sprzedawana jest w puszkach. Próbowałam jeszcze parę razy zwrócić jej uwagę na to, że kilkulatek z puszką imitującą piwo nie jest normalnym widokiem, ale zamiast zrozumienia spotkałam się z coraz większą irytacją" - dodaje. Co na to psycholodzy? - Patrząc na podstawowe rzeczy, takie jak kwestia modelowania, czyli uczenia się przez naśladownictwo, rozpoznawania, co jest w porządku, to nie jest dobry pomysł. Wydaje się, że między piwem alkoholowym a bezalkoholowym nie ma dużej różnicy ze względu na procenty, ale jest to droga torująca do dawania sobie możliwości sięgania po alkohol. Ze względów czysto zdrowotnych czy zapobiegania alkoholizmowi, dawanie dziecku piwa bezalkoholowego nie jest dobrym rozwiązaniem - mówi w rozmowie z WP Parenting psycholog Marta Kołacka. - To nie powinno tak działać. Dzieci wiedzą, że dorośli piją alkohol. Z mojego doświadczenia wynika, że rodzice nie kryją się z piciem trunków w domu. Dziecko to obserwator: widząc, naśladuje - dodaje w rozmowie z WP Parenting psycholog dziecięcy Karolina Maćkowiak. 2. Eksperci nie mają wątpliwości: "nie" dla piwa bezalkoholowego Na kwestię piwa bezalkoholowego zwróciła też influencerka oraz ginekolog Nicole Sochacki, która w sieci działa jako Mama Ginekolog. Odpowiedzi na pytanie o to, czy wolno dzieciom podawać taki napój, udzieliła Alicja Jaczewska, specjalistka pediatrii. "Nie, dzieci nie powinny pić piwa bezalkoholowego. Po pierwsze dlatego, że piwo bezalkoholowe z nazwy może zawierać jego śladowe ilości (zgodnie z polskim prawem do 0,5 proc.)" - tłumaczy w poście i dodaje, że pomijając alkohol, skład takiego produktu pozostawia wiele do życzenia. Porusza jeszcze jeden problem - "oswajania dzieci z kulturą picia". "Przyzwolenie na spożywanie piwa bezalkoholowego przez dzieci może skutkować częstszym sięganiem przez nie po alkohol w wieku nastoletnim" - czytamy. Pod postem pojawiło się wiele komentarzy - nie wszystkie były jednomyślne. Jedna z internautek napisała: "Można dziecku dać spróbować piwo nawet z procentami, nic mu się nie stanie. Nie wiem, czy jest to tylko opinia prywatna mamyginekolog, czy są na to jakieś konkretne badania". W odpowiedzi inna z kobiet zwróciła uwagę, że przecież skład takiego piwa jest lepszy niż wielu innych napojów, po które sięgają dzieci i młodzież. Jednak lwia część followersów Mamy Ginekolog przyznała, że piwo bezalkoholowe i dzieci to złe połączenie, choć niestety coraz bardziej powszechne. "Pracuję w restauracji i coraz częściej spotykam rodziców, którzy sami proponują piwo bezalkoholowe dzieciom do obiadu" - wyznaje jedna z pań. "Niestety nad jeziorami widok dziecka popijającego piwo bezalkoholowe jest dość częsty" - dodaje druga. Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez Rekomendowane przez naszych ekspertów polecamy Prawny przymus leczenia przewidują przepisy Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Stosowanie przepisów dotyczących przymusowego leczenia osób uzależnionych powinno następować z uwzględnieniem konstytucyjnych gwarancji praw i wolności obywatelskich. Wstęp Pojęcie przymusu leczenia ma charakter wielopłaszczyznowy. W grę wchodzić może interes zdrowotny zbiorowości, interes samego pacjenta, przeważający interes osoby trzeciej (np. dziecka), czy wreszcie nawet interes wymiaru sprawiedliwości1)J. Sawicki, Przymus leczenia, eksperyment, udzielanie pomocy i przeszczep w świetle prawa, wyd. II, Warszawa 1966, s. 7.. Niejednoznaczność pojęcia narzuca potrzebę uporządkowania tego, co składa się na jego desygnat i wprowadzenia pewnej dyscypliny terminologicznej2)M. Świderska, Przymus leczenia i innych zabiegów medycznych, Prawo i Medycyna 3/2004, s. 17.. Należy tu rozpocząć od podstawowego rozróżnienia na przymus leczenia sensu stricto (pośredni i bezpośredni) oparty na ustawie (prawny przymus leczenia), a z drugiej strony, przymus leczenia sensu largo lub raczej obowiązek poddania się leczeniu czy innym zabiegom medycznym3)Ibidem.. Przedmiotem niniejszego opracowania jest przedstawienie regulacji prawnych dotyczących przymusu leczenia sensu stricto osób uzależnionych. Warto w tym kontekście zauważyć, że uzależnienie jest to stan psychiczny i fizyczny wynikający z interakcji między żywym organizmem a substancją chemiczną (alkohol, nikotyna, narkotyki, leki), charakteryzujący się zmianami zachowania lub innymi reakcjami, do których należy konieczność przyjmowania danej substancji w sposób ciągły lub okresowy, w celu doświadczenia jej wpływu na psychikę lub by uniknąć przykrych objawów towarzyszących brakowi substancji4)K. Zajączkowski, Uzależnienia od substancji psychoaktywnych, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2003, s. 3940.. Prawny przymus leczenia w obowiązującym stanie prawnym przewidują przepisy: Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z późn. zm.); Ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. z późn. zm); Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z późn. zm.). Przymusowe leczenie w trybie Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi Zgodnie z treścią art. 21 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, leczenie odwykowe jest dobrowolne, przy czym ustawodawca wprowadził pewne wyjątki. Proces dobrowolnego leczenia odwykowego osób uzależnionych od alkoholu rozpoczyna się od skierowania osoby uzależnionej na badanie przez biegłego w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego. Uprawnienie do wydania skierowania na przedmiotowe badanie zostało przyznane gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych właściwej według miejsca zamieszkania5)Zgodnie z treścią art. 25 Kodeksu cywilnego przez miejsce zamieszkania należy rozumieć miejscowość, w której dana osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. lub pobytu osoby, której postępowanie dotyczy, na jej wniosek lub z własnej inicjatywy. Gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych są powoływane przez wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) i inicjują działania w zakresie: zwiększania dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu; udzielania rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie; prowadzenia profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych; wspomagania działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych; wspierania zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji społecznej oraz podejmują czynności zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego. W skład gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych wchodzą osoby przeszkolone w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Zasady wynagradzania członków gminnych komisji określa rada gminy w gminnych programach rozwiązywania problemów alkoholowych. W sytuacji, w której dana osoba chce rozpocząć leczenie odwykowe, może złożyć wniosek do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych o wydanie skierowania, albo wyrazić zgodę na takie badanie, w przypadku: rozkładu życia rodzinnego, przez który należy rozumieć utratę więzi uczuciowej, a także gospodarczej rodziny; demoralizacji małoletnich, czyli takie oddziaływanie na sferę psychiki, które powoduje negatywne odniesienie do wzorów postępowania i ideałów osobowych uważanych za właściwe w społeczeństwie; uchylania się od pracy rozumiane jako niepodejmowanie pracy bez uzasadnionej przyczyny; systematycznego zakłócania spokoju lub porządku publicznego6)I. Skrzydło-Niżnik, G. Zalas, Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Komentarz, Zakamycze, 2002, s. 133.. Gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych podejmuje decyzję o skierowaniu na badanie przez biegłego w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego. Należy podkreślić, że przymusowemu leczeniu poddane mogą być jedynie osoby, które nie wykazują woli dobrowolnego poddania się leczeniu odwykowemu i w związku z nadużywaniem alkoholu powodują: rozkład życia rodzinnego; demoralizują małoletnich; uchylają się od pracy; systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny7)Ibidem.. O zastosowaniu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego orzeka sąd rejonowy właściwy według miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której postępowanie dotyczy, w postępowaniu nieprocesowym. Sąd bada przede wszystkim, czy osoba, która ma być poddana przymusowemu leczeniu odwykowemu, faktycznie nadużywa alkoholu oraz czy nadużywanie alkoholu jest powodem opisanych wyżej negatywnych zjawisk, które muszą wystąpić, aby sąd mógł orzec o obowiązku poddania się osoby uzależnionej od alkoholu leczeniu odwykowemu8)Ibidem, s. 136.. Przedmiotowe postępowanie jest wszczynane na wniosek gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych lub prokuratora. Do wniosku dołącza się zebraną dokumentację wraz z opinią biegłego, jeżeli badanie przez biegłego zostało przeprowadzone. W sytuacji, w której brak jest opinii biegłego w przedmiocie uzależnienia od alkoholu, wówczas sąd zarządza przeprowadzenie odpowiednich badań. Istnieje także możliwość zarządzenia obserwacji w zakładzie leczniczym9)Na postanowienie zarządzające oddanie pod obserwację do zakładu przysługuje zażalenie., jeżeli na podstawie opinii biegłego sąd uzna to za niezbędne. Przedmiotowa obserwacja nie powinna trwać jednak dłużej niż dwa tygodnie. Wyjątkowo, sąd może przedłużyć termin obserwacji do sześciu tygodni. W razie zarządzenia przez sąd badania przez biegłego lub oddania pod obserwację w zakładzie leczniczym, osoba, której postępowanie dotyczy, obowiązana jest poddać się badaniom psychologicznym i psychiatrycznym oraz zabiegom niezbędnym do wykonania podstawowych badań laboratoryjnych. Warto w tym kontekście zauważyć, że warunkiem poddania się rzeczonym badaniom jest wymóg, aby były wykonywane przez uprawnionych do tego pracowników służby zdrowia z zachowaniem wskazań wiedzy lekarskiej i nie zagrażały zdrowiu osoby badanej. Orzeczenie dotyczące obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie odwykowym zapada po przeprowadzeniu rozprawy, która powinna odbyć się w terminie jednego miesiąca od dnia wpływu wniosku. O rozprawie sąd zawiadamia wnioskodawcę, a także wzywa osobę, której postępowanie dotyczy oraz może wezwać biegłego lub świadków, jeżeli zamierza dodatkowo przesłuchać biegłego lub okoliczności sprawy wskazują na potrzebę ustalenia stanu faktycznego w oparciu o dowód z zeznań świadków10)I. Skrzydło-Niżnik, G. Zalas, op. cit., s. 138.. Osoba, wobec której orzeczono obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu, może na czas jego trwania otrzymać dodatkowo nadzór kuratora. Orzeczenie w przedmiocie leczenia odwykowego generuje obowiązek stawienia się w oznaczonym dniu we wskazanym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu poddania się leczeniu. W wypadku uchylania się od wykonania tego obowiązku ustawodawca przewidział zagrożenie zastosowania przymusu. Należy podkreślić, że długość obowiązku poddawania się leczeniu odwykowemu jest zdeterminowana przez jego cel, przy czym trwa maksymalnie dwa lata od chwili uprawomocnienia się postanowienia. Termin przymusowego leczenia osoby uzależnionej od alkoholu może zostać skrócony przez sąd na wniosek osoby zobowiązanej, zakładu leczącego, kuratora, prokuratora lub z urzędu, po zasięgnięciu opinii zakładu, w którym osoba leczona przebywa. Warto w tym miejscu podnieść, iż osoby umieszczone w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich, które są uzależnione od alkoholu, mają obowiązek poddania się zarządzonemu leczeniu odwykowemu. Decyzję w tym zakresie podejmuje administracja zakładu lub schroniska. W stosunku do małoletniego wymagana jest ponadto zgoda przedstawiciela ustawowego. W przypadku jej braku oraz w stosunku do osoby pełnoletniej, niezbędne jest zezwolenie sądu wykonującego orzeczenie, które jest wydawane po zasięgnięciu opinii biegłego. W sytuacji, w której sąd, który nałożył na osobę uzależnioną od alkoholu obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu, uzna, że na skutek takiego uzależnienia zachodzi potrzeba całkowitego ubezwłasnowolnienia11)Zgodnie z treścią art. 13 Kodeksu cywilnego, osoba, która ukończyła lat 13, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską. tej osoby − zawiadamia o tym właściwego prokuratora. W razie orzeczenia ubezwłasnowolnienia sąd opiekuńczy, określając sposób wykonywania opieki, orzeka o umieszczeniu tej osoby w domu pomocy społecznej dla osób uzależnionych od alkoholu, chyba że zachodzi możliwość objęcia tej osoby inną stałą opieką. Leczenie odwykowe osób uzależnionych od alkoholu prowadzą w Polsce stacjonarne i niestacjonarne zakłady lecznictwa odwykowego oraz inne zakłady opieki zdrowotnej. Ponadto osoby zobowiązane do leczenia są przyjmowane przez placówki, o których mowa powyżej, poza kolejnością, aż do wykorzystania limitu miejsc stanowiących 20% ogółu miejsc przeznaczonych do leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego. W celu kontroli legalności skierowania i przebywania osób uzależnionych w zakładach prowadzących leczenie odwykowe, sędzia ma prawo wstępu do nich o każdej porze. Przymusowe leczenie w trybie Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii Kwestie dotyczące przymusowego leczenia osób uzależnionych od narkotyków zostały uregulowane w Ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Zgodnie z treścią art. 26 ustawy, leczenie osoby uzależnionej prowadzi zakład opieki zdrowotnej lub lekarz wykonujący praktykę lekarską, w tym w ramach grupowej praktyki lekarskiej. Za rzeczone świadczenia nie jest pobierana opłata. Zasadą jest, iż podjęcie leczenia, rehabilitacji lub reintegracji osób uzależnionych jest dobrowolne, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej. W tym kontekście wyraźnie zaznacza się problem, czy powinno ono mieć charakter dobrowolny, czy też przymusowy. Zwolennicy przymusowego leczenia odwykowego twierdzą, że sam fakt zastosowania przymusu nie stanowi przeszkody do wyrobienia u osoby uzależnionej krytycznej postawy i pozytywnej motywacji do leczenia, pod warunkiem zastosowania odpowiednich zabiegów terapeutycznych; zakładają oni, że w znacznej większości przypadków narkomani nie mają motywacji do leczenia, tak więc względy pragmatyczne wymagają zmuszenia pacjenta do leczenia, aby stworzyć mu możliwość poddania się działaniu psychoterapeutycznemu i zmiany postawy z negatywnej na pozytywną12)K. Łucarz, A. Muszyńska, Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii. Komentarz, Oficyna, 2008, s. 92.. Z kolei zwolennicy dobrowolności terapii twierdzą, że obserwowana w warunkach leczenia przymusowego „zmiana motywacji” polega tylko na zmianie pozornej i nie może przynieść trwałego, pozytywnego efektu leczniczego13)Ibidem.. Bez względu na spory doktrynalne, zasada dobrowolności podjęcia leczenia na gruncie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii jest ograniczana jedynie w dwóch przypadkach: osób niepełnoletnich (art. 30 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii); sprawców przestępstw, które pozostają w związku z używaniem środków odurzających lub psychotropowych (art. 71 ust. 1 i 2 Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii). Stosownie do treści art. 30 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, sąd rodzinny może skierować niepełnoletnią osobę uzależnioną na przymusowe leczenie i rehabilitację na wniosek przedstawiciela ustawowego, krewnych w linii prostej, rodzeństwa lub faktycznego opiekuna albo z urzędu. Czas przymusowego leczenia i rehabilitacji nie jest określany z góry, przy czym nie może on być dłuższy niż dwa lata. W przypadku osiągnięcia przez osobę uzależnioną pełnoletności przed ukończeniem leczenia i rehabilitacji, sąd rodzinny może je przedłużyć na czas niezbędny do osiągnięcia celu leczenia i rehabilitacji, jednakże łącznie nie dłużej niż do dwóch lat. Postępowanie w sprawie skierowania niepełnoletniej osoby uzależnionej na przymusowe leczenie i rehabilitację toczy się według przepisów ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109 z późn. zm.). Należy podkreślić, iż wymieniona ustawa przewiduje w art. 12 odrębną podstawę orzekania o przymusowym leczeniu nieletniego, który nałogowo używa środków odurzających. W razie stwierdzenia u nieletniego upośledzenia umysłowego, choroby psychicznej lub innego zakłócenia czynności psychicznych bądź nałogowego używania alkoholu albo innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, sąd rodzinny może orzec umieszczenie nieletniego w szpitalu psychiatrycznym lub innym odpowiednim zakładzie leczniczym. W sytuacji, w której zachodzi potrzeba zapewnienia nieletniemu jedynie opieki wychowawczej, sąd może orzec umieszczenie go w młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub w młodzieżowym ośrodku socjoterapii, a w przypadku gdy nieletni jest upośledzony umysłowo w stopniu głębokim i wymaga jedynie opieki − w domu pomocy społecznej. Zasadniczym celem środków określonych w art. 12 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich jest leczenie bądź wychowanie nieletniego. Umieszczenie w zakładzie psychiatrycznym lub innym odpowiednim zakładzie leczniczym (środki lecznicze) stanowi jednak w gruncie rzeczy izolację, która w przypadku nieletniego uzależnionego jest koniecznym elementem do osiągnięcia celu leczenia, a następnie rehabilitacji14)Ibidem, s. 103.. Wykonywanie tego środka kończy się z upływem 18 lat, co rodzi pytanie, czy stosowanie tych środków jest nadal możliwe, jeśli nie stwierdzono poprawy zdrowia sprawcy15)Ibidem.. Zgodnie z przepisami ustawy, ukończenie 18 lat stanowi bezwzględną granicę stosowania środków leczniczo-wychowawczych, tak więc jedynym rozwiązaniem mogłoby tu być ewentualne wszczęcie postępowania o ubezwłasnowolnienie oraz ustanowienie odpowiedniej opieki nad ubezwłasnowolnionym i umieszczenie go na zasadach ogólnych w innym zakładzie leczniczym16)Ibidem.. Do środków, które mogą znaleźć zastosowanie wobec nieletnich uzależnionych, należy zaliczyć również możliwość zobowiązania przez sąd rodzinny do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzania się w stan odurzenia (art. 6 pkt 2 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich). Ponadto sąd rodzinny może zobowiązać rodziców lub opiekuna do poprawy warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego, a także do ścisłej współpracy ze szkołą, do której nieletni uczęszcza, poradnią psychologiczno-pedagogiczną lub inną poradnią specjalistyczną, zakładem pracy, w którym jest zatrudniony, oraz lekarzem lub zakładem leczniczym17)Zgodnie z treścią art. 8 Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, w wypadku gdy rodzice lub opiekun nieletniego uchylają się od wykonania obowiązków nałożonych na nich przez sąd rodzinny, sąd ten może wymierzyć im karę pieniężną w wysokości od 50 do 1500 złotych.. Orzeczenie w przedmiocie przymusowego leczenia nieletnich narkomanów w świetle uregulowań prawnych, zawartych zarówno w ustawie z 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (art. 30), jak i ustawie z 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich wymaga wyjaśnienia kwestii wyboru rodzaju postępowania, tj. przepisy ustawy z 1982 r. przewidują formalne rozdzielenie trybów postępowania na: tryb opiekuńczo-wychowawczy (postępowanie cywilne) i tryb poprawczy (postępowanie quasi-karne) oraz wydzielenie, niejako na wzór postępowania przygotowawczego w procedurze karnej, postępowania wyjaśniającego18)K. Łucarz, A. Muszyńska, op. cit., s. 122.. Decyzja o wyborze jednego z wymienionych trybów zapada w postępowaniu wyjaśniającym, w trakcie którego zbiera się dane o osobie nieletniego, jego warunkach wychowawczych, zdrowotnych i bytowych oraz gromadzi się i utrwala dowody. Jeżeli na podstawie zebranych materiałów sędzia rodzinny uzna, że ze względu na okoliczności i charakter sprawy oraz osobowość nieletniego celowe jest zastosowanie środków wychowawczych lub leczniczych, wydaje postanowienie o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu opiekuńczo-wychowawczym. W sytuacji, w której sędzia rodzinny uzna, że zachodzą warunki do umieszczenia nieletniego w zakładzie poprawczym, wówczas wydaje postanowienie o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu poprawczym. Orzeczenie o przymusowym leczeniu nieletniego, który jest osobą uzależnioną, może nastąpić w obydwu trybach, jednak zasadą jest, iż postępowanie w tych sprawach toczy się w trybie opiekuńczo-wychowawczym. Postanowienie w przedmiocie zastosowania środka wychowawczego doręcza się stronom wraz z pouczeniem o trybie i terminie odwołania, o ile nie były one obecne na posiedzeniu, na którym zostało ono ogłoszone. Leczenie, rehabilitacja i reintegracja nieletniego, który znajduje się w zakładzie poprawczym, jest prowadzona w oddzielnych zakładach poprawczych resocjalizacyjno-terapeutycznych. Zgodnie z treścią § 1 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu postępowania leczniczego, rehabilitacyjnego i reintegracyjnego w stosunku do osób uzależnionych umieszczonych w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich (Dz. U. leczenie, rehabilitację i reintegrację osób uzależnionych w zakładach resocjalizacyjno-terapeutycznych prowadzi się metodami i środkami ogólnie stosowanymi w tego rodzaju postępowaniu19)Leczenie, rehabilitacja i reintegracja osób uzależnionych w zakładach resocjalizacyjno-terapeutycznych mogą być wspomagane przez psychologa, pedagoga i pielęgniarkę., a w szczególności poprzez: poradnictwo i konsultacje, zajęcia edukacyjne, terapię grupową i indywidualną oraz współpracę z rodzinami. Jeżeli dojdzie do stwierdzenia używania środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych u osoby umieszczonej w zakładzie poprawczych lub w schronisku dla nieletnich, wówczas wykonuje się szczegółowe badania lekarskie i psychologiczne w celu stwierdzenia uzależnienia od tych środków i jego stopnia oraz potrzeby leczenia w zakładzie opieki zdrowotnej lub skierowania albo przeniesienia do zakładu resocjalizacyjno-terapeutycznego20)Do zakładów resocjalizacyjno-terapeutycznych są kierowane osoby uzależnione w oparciu o diagnozę stwierdzającą uzależnienie, sporządzoną przez lekarza i psychologa.. W przypadku potrzeby natychmiastowego leczenia odtruwającego osoby uzależnionej, lekarz, dyrektor zakładu poprawczego lub dyrektor schroniska dla nieletnich powinien niezwłocznie skierować taką osobę do zakładu opieki zdrowotnej i zawiadomić sąd rodzinny, w którego dyspozycji pozostaje osoba uzależniona. W zakładach poprawczych i w schroniskach dla nieletnich prowadzi się profilaktykę uzależnień od środków odurzających, substancji psychotropowych i środków zastępczych oraz działania zmierzające do zmotywowania osób uzależnionych do podjęcia leczenia. Wobec osób uzależnionych, które pomyślnie zakończyły proces leczenia, organizuje się formy pomocy w utrzymywaniu abstynencji. Nadzór nad wykonywaniem orzeczeń o skierowaniu nieletniego do ośrodka kuratorskiego, o umieszczeniu w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii, domu pomocy społecznej, publicznym zakładzie opieki zdrowotnej, schronisku dla nieletnich i zakładzie poprawczym, jak również decyzji o umieszczeniu w policyjnej izbie dziecka sprawuje sędzia rodzinny. Nadzór, o którym mowa, obejmuje w szczególności legalność umieszczenia nieletniego oraz prawidłowość wykonywania orzeczenia, zwłaszcza w zakresie stosowanych metod i środków oddziaływania, warunków, w jakich przebywają nieletni, jak również przestrzegania ich praw i obowiązków. W celu rzeczywistej możliwość sprawowania przedmiotowego nadzoru sędzia rodzinny został wyposażony w prawo wstępu w każdym czasie na teren nadzorowanej jednostki oraz do pomieszczeń, w których przebywają nieletni, a także przeglądania dokumentów i żądania wyjaśnień od administracji odpowiednich zakładów, przeprowadzania na osobności rozmów z nieletnimi oraz badania ich próśb i skarg. Kolejny przykład w zakresie przymusowego leczenia osób uzależnionych dotyczy skazania za przestępstwo pozostające w związku z używaniem środka odurzającego lub substancji psychotropowej na karę pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono. Wówczas sąd zobowiązuje skazanego do poddania się leczeniu lub rehabilitacji w zakładzie opieki zdrowotnej i oddaje go pod dozór wyznaczonej osoby, instytucji lub stowarzyszenia. Długość pobytu w zakładzie opieki zdrowotnej nie jest określana z góry, nie może być jednak dłuższy niż dwa lata. Sąd podejmuje decyzję o zwolnieniu z zakładu na podstawie wyników leczenia lub rehabilitacji. Jeżeli skazany nie poddaje się leczeniu lub rehabilitacji albo dopuszcza się rażącego naruszenia regulaminu zakładu opieki zdrowotnej, zwolnienie może nastąpić także na wniosek zakładu prowadzącego leczenie. Sąd rozstrzyga po zakończeniu leczenia lub rehabilitacji, czy orzeczoną karę pozbawienia wolności należy wykonać. Ponadto prokurator może zawiesić postępowanie do czasu zakończenie leczenia, jeżeli osoba uzależniona lub używająca substancji psychoaktywnych szkodliwie, której zarzucono popełnienie przestępstwa zagrożonego karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, podda się leczeniu i rehabilitacji lub udziałowi w programie profilaktyczno-leczniczym prowadzonym przez zakład opieki zdrowotnej lub inny podmiot działający w ochronie zdrowia. Po podjęciu postępowania prokurator podejmuje decyzję w zakresie dalszego prowadzenia postępowania21)Na postanowienie o dalszym prowadzeniu postępowania podejrzanemu przysługuje zażalenie. albo występuje do sądu z wnioskiem o warunkowe umorzenie postępowania, mając na uwadze wyniki leczenia osoby uzależnionej. Warunkowe umorzenie można zastosować jednak jedynie do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności. W przymusowym leczeniu narkomanów priorytet należy przyznać leczeniu otwartemu (tzw. środowiskowemu), a nie leczeniu zamkniętemu, o ile oczywiście stan uzależniania danej osoby na to pozwala22)H. Haak, Przymusowe leczenie narkomanów, Warszawa 2000, s. 239.. Podstawowe zasady ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, jakimi są dobro nieletniego i interes społeczny, wymagają, aby sądy rodzinne należną uwagę poświęcały postępowaniu wykonawczemu, zwłaszcza w postępowaniu w sprawach o przymusowe leczenie narkomanów23)Ibidem, s. 240.. Warto w tym kontekście zauważyć, że leczenie osób uzależnionych zostało także uregulowane w Kodeksie karnym. Zgodnie z treścią art. 72 § 1 pkt 6 Kodeksu karnego, zawieszając wykonanie kary, sąd może zobowiązać skazanego do poddania się leczeniu, w szczególności odwykowemu lub rehabilitacyjnemu, albo oddziaływaniom terapeutycznym. W ocenie Sądu Apelacyjnego w Lublinie „sąd penitencjarny procedując w oparciu o przepis art. 163 § 2 Kodeksu karnego wykonawczego (który ma zresztą w zakresie zdania drugiego praktycznie tożsamą treść, co § 2 art. 74 Kodeksu karnego), może nałożyć obowiązek określony w treści art. 72 § 1 pkt 6 Kodeksu karnego (ustanawiając taki obowiązek lub zmieniając nałożony obowiązek na ten z art. 72 § 1 pkt 6 Kodeksu karnego) tylko wtedy, gdy uzyska zgodę skazanego (art. 74 § 1 Kodeksu karnego w zw. z art. 163 § 2 Kodeksu karnego wykonawczego). W przypadku braku takiej zgody sąd penitencjarny winien takiego wniosku o nałożenie obowiązku nie uwzględnić, co może jednak stanowić podstawę do wszczęcia, z urzędu, postępowania w przedmiocie odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia”24)Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 31 sierpnia 2006 r., II AKzw 546/2006, Krakowskie Zeszyty Sądowe 1/2007 poz. 107.. Przymusowe leczenie w trybie Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego Zdarzają się sytuacje, w których uzależnienie może doprowadzić do choroby psychicznej lub jej podejrzenia i wówczas przymusowe leczenie następuje w trybie ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego. Zgodnie z treścią art. 21 wymienionej ustawy osoba, której zachowanie wskazuje na to, że z powodu zaburzeń psychicznych może zagrażać bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób, bądź nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, może być poddana badaniu psychiatrycznemu bez swojej zgody. Brak zgody może także towarzyszyć przyjęciu do szpitala psychiatrycznego. Dotyczy to przypadków, gdy zachowanie osoby chorej psychicznie sugeruje, że z powodu choroby zagraża bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób. Jeżeli zachodzą wątpliwości, czy dana osoba jest chora psychicznie, a istnieje podejrzenie, że z powodu zaburzeń psychicznych zagraża bezpośrednio swojemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób, wówczas także istnieje możliwość przyjęcia jej do szpitala psychiatrycznego bez jej zgody w celu wyjaśnienia przedmiotowych wątpliwości. Pobyt w szpitalu nie może trwać dłużej jednak niż 10 dni. Należy podkreślić, że bez zgody do szpitala psychiatrycznego może być również przyjęta osoba chora psychicznie, której dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że nieprzyjęcie do szpitala spowoduje znaczne pogorszenie stanu jej zdrowia psychicznego, bądź, która jest niezdolna do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, a uzasadnione jest przewidywanie, że leczenie w szpitalu psychiatrycznym przyniesie poprawę jej stanu zdrowia. Zakończenie Z uwagi na to, że o skuteczności leczenia decyduje przede wszystkim jego dobrowolność, stąd w wypadku zastosowania przymusowego leczenia jednym z pierwszych i podstawowych działań jest wyrobienie w uzależnionym określonej motywacji do leczenia25)H. Haak, op. cit., s. 240.. Stosowanie przepisów dotyczących przymusowego leczenia osób uzależnionych winno następować z uwzględnieniem konstytucyjnych gwarancji praw i wolności obywatelskich oraz odpowiednich norm prawa międzynarodowego, zaś ich interpretacja – z uwzględnieniem zasady, że wszelkie ograniczenia praw i wolności nie mogą naruszać ich istoty26)M. Paszkowska, Przymusowe świadczenia zdrowotne, Jurysta 12/2006, s. 20..

przymusowy odwyk alkoholowy dla ojca